Geen enkele fotograaf schiet elke keer de perfecte foto. Regelmatig komt het voor dat er beelden zijn waar nog wat aan te verbeteren valt. Met je camera kan je al heel veel instellingen goed zetten, maar toch kan je in de nabewerking nog meer uit je foto's halen. Denk hierbij aan het aanpassen van de belichting, het contrast, een scheve horizon of de focus verleggen op bepaalde details. Hoewel veel fotografen graag dicht bij de werkelijke foto blijven, is het ook mogelijk om kleuren aan te passen of een filter over je foto te plaatsen om zo een net iets mooiere werkelijkheid neer te zetten. Fotografie is een vrij vak, dus de hoeveelheid die je aanpast ligt helemaal in jouw handen.
RAW of JPEG | Betaalde software | Gratis software | Bewerkingsfuncties | Bewerken met smartphone
De meeste spiegelreflex- en systeemcamera's (en enkele compactcamera's) kunnen in een RAW- of JPEG-bestand fotograferen. Voor het nabewerken is een RAW-bestand de beste keuze met de meeste mogelijkheden. Wat is een RAW-bestand precies? Een RAW-foto is een volledig onbewerkt bestand met erg veel informatie over de foto. Als je camera een JPEG-bestand opslaat, dan voert de camera zelf al wat handelingen en bewerkingen uit. De uiteindelijke JPEG is dan al veel oorspronkelijke informatie verloren, waardoor je er later in de nabewerking minder mee kan. De RAW-foto is dus een groter bestand met veel informatie waardoor de hoeveelheid details in onder andere kleuren en de donkere- en lichte tinten veel groter is. Met de RAW-foto kan je met enkele kleine aanpassingen, een groot verschil maken in je foto.
Een goed voorbeeld is een foto waar sprake is van onderbelichting. De schaduwen zijn veel te donker en hierdoor het lijkt alsof er details verloren zijn gegaan. Bij de JPEG zijn deze zwarte plekken ook echt zwart zonder details. In de nabewerking zal je hier niks of weinig uit kunnen halen. De RAW-foto bevat genoeg informatie om details van wat er in de schaduw zat terug te halen. Uiteraard is het beter om onderbelichting te voorkomen.
Voor het bewerken van foto's heb je geschikte software nodig. Er zijn veel betaalde én gratis programma´s te vinden waarmee jij je foto´s kan bewerken. De betaalde software is veel uitgebreider en geeft je nog meer controle over de instellingen. De gratis programma´s zijn vaak iets simpeler, maar voor de amateur meestal goed genoeg om basis bewerkingen mee uit te voeren. Handig om te weten is dat de meeste betaalde programma's een 14 of 30 dagen uitprobeer versie hebben. Hier kan je (bijna) alle functies gebruiken en kan je erachter komen of het de juiste software is voor jou. Let er bij de gratis software op, dat niet elk programma RAW-ondersteuning heeft.
Adobe Photoshop CC
Het programma Photoshop is niet meer weg te denken bij fotoberwerking. Dit programma, dat ook veel grafische ontwerp-functies heeft, biedt tal van bewerkingsopties voor jouw foto's. Doordat het oorspronkelijk voor designers bedoelt is, kan de interface in het begin wat verwarrend zijn en lijken de fotobewerkopties wat verborgen te zijn. Er is veel uitleg te vinden op het internet over het werken met Photoshop, maar er zijn ook diverse boeken beschikbaar. Photoshop is een veelzijdig programma en je kan naast je foto nabewerken deze ook volledig veranderen tot een onrealistische weergave.
Adobe Lightroom CC
Lightroom is speciaal ontwikkeld voor fotografen en de bewerking van hun foto's. Het importeren, ordenenen en bewerken gaat zeer eenvoudig dankzij de gebruiksvriendelijk interface. Voor amateurs en professionals is dit één van de meest geschikte programma's voor fotobewerking. Het aanpassen van de witbalans, het contrast, het kleurbereik gaat allemaal makkelijk met nauwkeurige schuifregelaars en filters. Met een paar drukken op de knoppen kopieër je meerdere instellingen over meerdere foto's, zodat je snel klaar bent met het bewerken. Gebruik pre-sets (vooraf bepaalde instellingen) voor mooie effecten. Deze kan je vergelijken met kant-en-klare filters voor je foto's en zijn betaald of gratis op internet te verkrijgen.
Corel PaintShop Pro
PaintShop Pro van Corel is een vergelijkbaar programma met Adobe Photoshop. Het is grafische ontwerpsoftware met tal van fotobewerkingsopties. In tegenstelling tot het CC pakket van Adobe, is dit géén abonnement en ben je in één keer klaar tegen een lagere prijs. Alle bewerkingsopties voor het mooier maken van je foto's kan je hierin vinden. Het is zelfs mogelijk om 360°-foto's te bewerken. Het programma oogt iets gebruiksvriendelijker dan Adobe Photoshop en voor de amateur is het daarom makkelijker om onder de knie te krijgen. Het delen van bewerkte foto's op sociale media gaat erg eenvoudig vanuit het programma zelf.
Corel AfterShot Pro
Corel AfterShot Pro is een van de snelste bewerkingsprogramma's voor RAW-foto's. Het is wederom een goed alternatief voor het duurdere Adobe abonnement van Lightroom. Met handige schuifregelaars pas je binnen seconden de witbalans, hooglichten, contrasten en kleuren aan. Twee klikken op de knop en je horizon staat weer recht. Tot slot voeg je snel een watermerk toe aan je foto en kan je deze, of meerdere tegelijk, opslaan op je computer. Dit kan een Mac of Windows computer zijn, want de software werkt met beiden. Pas uw software aan naar je eigen behoeften door je eigen lens correcties en plugins te maken.
Qua bewerkingsmogelijkheden heeft GIMP veel te bieden. Het venster bestaat uit tal van gereedschappen die kunnen worden gebruikt om lagen aan te maken en daarop handelingen uit te voeren. Het rechtzetten van de horizon, kleurcorrecties en verwijderen van vlekken; het zijn slechts een aantal van de opties. Het oogt professioneel en heeft een logische indeling. Het kan daarom even duren voordat je je weg erin kan vinden.
Irfanview vraagt weinig van je computer bij het uitvoeren van bewerkingen. De software kan goed omgaan met verschillende bestandsformaten en ondersteunt de meest voorkomende functies zoals het aanpassen van de belichting en het contrast, verscherpen van objecten en het roteren van foto’s. De mogelijkheid om wijzigingen uit te voeren op meerdere foto’s tegelijk is in combinatie met de hoge snelheid de beste functie van het programma.
Dit programma (voorheen bekend als Picasa) is een online fotobewerkingsprogramma dat zich focust op bestanden die in de cloud zijn opgeslagen. De opties die door Google worden aangeboden omvatten de basisbewerkingen. De software staat vooral bekend om de makkelijke wijze waarop foto's gedeeld kunnen worden via sociale media. Voor meer functies in de nabewerking zal je een ander programma moeten gebruiken.
Pixlr bestaat uit meerdere handige online programma's die gewoon werken vanuit je browser. Met Express heb je de meeste basisfuncties om snel een foto te kunnen bewerken. Als je Pixlr Editor gebruikt krijg je meer controle en kan je foto's aanpassen vergelijkbaar met Photoshop. Pixlr X lijkt dan weer op Lightroom, waarbij je gemakkelijk je foto's bewerkt met schuifregelaars een een overzichtelijke bibliotheek.
Paint.net is een basis bewerkingsprogramma voor Windows. In tegenstelling tot GIMP, is deze veel makkelijker in het gebruik en zal je deze sneller onder controle krijgen. Je kan basis kleurcorrecties, contrasten en ook diverse vervormingen toepassen op je foto's. De interface is met versleepbare balken naar wens in te delen voor de beste workflow. Een goede optie als je een beginner bent en het bewerken van foto's wilt leren.
RAW Therapee is een open-source software beschikbaar voor Windows, Mac en Linux gebruikers. Het programma is speciaal ontwikkeld voor het nabewerken van RAW-bestanden. De overzichtelijke indeling en het werken met schuifjes voor het doen van aanpassingen maakt RAW Therapee tot een fijn alternatief in vergelijking met de betaalde varianten. Vergelijkbaar met Pixlr en GIMP, maar dan wat makkelijker om te leren.
Zelfs als je tijdens het fotograferen rekening probeert te houden met de belichting, contrasten en details, dan nog is het vaak nodig om achteraf de foto's te bewerken. Als je een geschikt bewerkingsprogramma hebt gevonden, dan is het tijd om je foto's te gaan bewerken. Selecteer je mooiste foto's uit een serie en open ze in de software naar keuze. Hieronder leggen we de meest voorkomende opties uit, zodat je zelf snel aan de slag kan.
De besproken mogelijkheden hieronder vormen slechts een deel van alle functies die fotobewerkingssoftware te bieden heeft. Echter zijn dit de meest voorkomende aanpassingen die fotografen maken tijdens het wijzigen van hun foto’s. Voor meer informatie over alle mogelijkheden, handige voorbeelden en tips kan je specifieke fotografieboeken aanschaffen.
Belichting
Veel camera's en bewerkingssoftware beschikken over een histrogram. Pieken aan de linkerkant van de grafiek geven onderbelichting aan en pieken aan de rechterzijde geven overbelichting aan.
In veel programma's kan je de algehele belichting (exposure) aanpassen óf enkel de hooglichten of schaduwen om zo een goede balans te creëren.
Kleuren
Door de felheid van kleuren te versterken of te verzwakken, kan de nadruk op bepaalde objecten uit de compositie worden gelegd. Door de kleurverzadiging aan te passen verander je de intensiteit van alle kleuren in de foto. Hiermee maak je snel zwart-wit foto's.
Het is bij sommige software mogelijk per kleur de instellingen aan te passen. Je kan dan per kleuren groep de verzadiging aanpassen of de contrasten ervan.
Horizon
Veel camera's hebben digitale hulpstukken waarmee je makkelijk je camera recht kan houden. Met een waterpas op je statief óf je camera kan je altijd de horizon recht krijgen. Als je toch een foto hebt met een scheve horizon, kan je deze makkelijk weer rechtzetten.
Met het gebruik van rasters of hulplijnen in de software kan je de foto roteren naar de juiste positie. Hierdoor verlies je wel kleine stukken foto in de hoeken van het beeld.
Uitsnede
Zit er iets in de randen van je foto wat je er liever niet in hebt? Dan kan je door een uitsnede van je foto te maken het ongewenste deel makkelijk weghalen. Met een simpele handeling snijd je een nieuwe foto uit.
Als je foto's een grote resolutie hebben, kan je zelfs nog een klein zoom-effect eruit halen door veel weg te snijden.
Witbalans
Door de witbalans worden de kleuren in een foto gecorrigeerd op basis van het aanwezige licht in de foto. Dit kan koud of warm zijn. Hierdoor kan je licht een blauwe of oranje waas op de foto krijgen.
Met de witbalans-functie kan je in een foto selecteren welke plekken wit zijn, zodat de software hiermee wijzigingen in de foto kan aanbrengen. Soms kan je ook met een schuifregelaar de foto 'kouder' of 'warmer' maken.
Rode ogen
Bij portretten van mensen loop je wel eens tegen het probleem aan dat je het rode netvlies achter de pupillen in beeld ziet. Dit mankement kan eenvoudig worden verholpen in de nabewerking.
Vrijwel elke software beschikt over de mogelijkheid om dit te verwijderen. Soms gaat dit automatisch en soms moet je zelf nog even de ogen selecteren zodat het programma weet waar de rode kleur weg moet.
Contrast
Door het contrast in een foto te wijzigen wordt het mogelijk om belijning in de foto te verduidelijken en kleuren te versterken. Hierdoor kunnen verschillende delen uit de foto beter worden onderscheiden.
Daarnaast kan je er de scherpte van de gehele compositie mee versterken. Bij een sterk contrast heb je donkere schaduwen en felle hooglichten. De kleuren worden met een groter contrast ook iets intenser.
Maak je graag foto's met je smartphone? Ook dan is het mogelijk je foto's na te bewerken tot prachtige foto's. De JPEG's die je met je telefoon maakt kunnen met slechts kleine aanpassingen omgetoverd worden tot geweldige beelden. Bovendien is het vaak mooier dan standaard filters. Hieronder hebben we een aantal gratis apps geselecteerd waarbij je veel opties krijgt om je foto's mee te bewerken.
Lightroom CC
’s Werelds meest gebruikte fotobewerkingsprogramma is er ook in een speciale app: Lightroom Mobile. De app biedt vrijwel alle belangrijke bewerkingsfuncties van Lightroom, maar dan met een mobielvriendelijke interface. Een gedeelte van de functies van deze app is gratis te gebruiken, maar als je RAW-bestanden wil bewerken of ander functies wil gebruiken dan is een Adobe lidmaatschap vereist.. Met dit lidmaatschap is het ook mogelijk foto’s te synchroniseren tussen de mobiele en de desktopversie van Lightroom CC.
Snapseed
Snapseed is een van de bekendere fotobewerkingsapps voor de smartphone. En dat is niet zonder reden: de app biedt talloze mogelijkheden om je foto tot op detail te bewerken. Er zijn tientallen filters om je foto’s direct een andere uitstraling te geven, maar je kan uiteraard ook zelf spelen met alle schuifregelaars en bewerkingen. Sla deze bewerkingen op en creëer zo je eigen filters die je later makkelijk op andere foto's kan toepassen.
Photoshop Express
Photoshop Express heeft alle basisfuncties die je mag verwachten van een mobiele app van Adobe: het uitsnijden van foto’s, belichting aanpassen, rode ogen corrigeren en snel delen naar sociale media. Photoshop Express gaat nog een stapje verder door verschillende automatische correcties toe te voegen. Met één druk op de knop pas je het contrast, de belichting en de witbalans aan. Daarnaast kan je kiezen uit meer dan 80 filters om je foto snel te bewerken. Maak je eigen filters voor het gebruik bij andere foto's.
Photoshop Fix
Wil je nog een stap verder gaan in het bewerken van je foto’s? Met deze app van Adobe is het mogelijk om onder andere portretten in het kleinste detail te bewerken. Met de Defocus-functie maak je de achtergrond onscherp om het onderwerp meer uit de foto te laten springen. Voer selectieve aanpassingen uit om details zoals bijvoorbeeld de haarkleur te veranderen. Met Photoshop Fix is het zelfs mogelijk om gelaatstrekken aan te passen, bijvoorbeeld een grotere glimlach, grotere ogen of minder bolle wangen!
Pixelmator
Pixelmator voor iOS is een krachtige bewerkingsapp. Met deze editor kan je de kleuren verbeteren met vooraf ontworpen kleurinstellingen of nog verder handmatig aanpassen. Voeg diverse effecten toe aan je foto's. Haal ongewenste objecten weg. Naast fotobewerkingstools is er binnen deze app ook ruimte voor graphic design en het maken van sketches.
Pixelmator is beschikbaar voor iOS.