Maak dromerige beelden door te schilderen met licht
Lightpainting noemen we ook wel schilderen of schrijven met licht. Je tekent met een lichtbron zoals een zaklamp een lijn, vorm of patroon gericht naar de camera. Door dit moment vast te leggen wanneer het donker is met een lange sluitertijd, zie je de reis die het licht maakt op je foto terug. Zo creëer je prachtige, dromerige beelden met lichtgevende tekeningen. Het leuke van lightpainting technieken is dat geen enkel beeld hetzelfde is en je jouw creativiteit volledig de vrije loop kunt laten. Zo kun je ervoor kiezen woorden te schrijven, de contouren van een object of model te accentueren of je eigen lichtcreatie te ontwikkelen. Wij leggen je hieronder uit wat je voor lightpainting nodig hebt en hoe je het beste te werk kunt gaan.
Wat heb je nodig? | Lightpainting step by step | Algemene tips | Lightpainting tutorial
Om lightpainting vast te leggen heb je natuurlijk een camera nodig, maar welke camera’s kun je hiervoor gebruiken? De meeste camera’s zijn geschikt om schilderen met licht vast te leggen, zolang je maar de mogelijkheid hebt om handmatig de sluitertijd, de ISO-waarde en het diafragma in te stellen. De meeste camera’s beschikken hiervoor over een handmatige (M) stand.
Tip – Heeft jouw camera de opties ISO ruisreductie en ruisreductie bij lange sluitertijd? Dan kun je deze voor het mooiste resultaat het beste uitschakelen. Voor de nabewerking is het daarnaast waardevol als je jouw beelden in RAW-formaat schiet.
Wij raden je aan bij lightpainting met een statief te werken. Je werkt namelijk met een lange sluitertijd om de reis die de lichtbron aflegt in één beeld vast te leggen. Dit betekent dat bij iedere beweging van de camera je foto minder scherp wordt doordat er bewegingsonscherpte ontstaat. Om het lichtspoor in een zo scherp mogelijk beeld te vangen, plaats je je camera op een statief en zet je de beeldstabilisatie van je lens en camera uit.
Tip – Heb je geen statief? Gebruik dan een muurtje of een andere stevige ondergrond om je camera op te laten rusten. Neem dan wel een rijstzak mee om je camera te ondersteunen. Je kunt natuurlijk ook altijd een statief aanschaffen.
Bij lightpainting werken we met licht, maar wat voor lichtbron is hier geschikt voor? Voor het maken van sprekende lichtcreaties zijn veel verschillende lichtbronnen verkrijgbaar. Zo kun je gebruik maken van glow sticks, laserpennen, siervuurwerk, staalwol, smartphones en zaklampen. Het hoeft geen felle lichtbron te zijn om een geslaagde foto te maken. Gebruik je fantasie, probeer diverse lichtbronnen uit en beslis welke lichtbron het beste bij de sfeer van het beeld past dat je wilt vastleggen.
Er zijn lichtbronnen verkrijgbaar die speciaal zijn ontworpen voor lightpainting. Met een zogenaamde pixelstick, een langwerpige balk die bestaat uit LED lampjes, kun je een patroon in de lucht tekenen dat je zelf op kleur en ontwerp instelt. Zo’n lamp geeft je de mogelijkheid voorgeprogrammeerde figuren te tekenen of je eigen van te voren gemaakte ontwerp toe te voegen.
Tip – Op zoek naar meer kleur? Voeg gekleurde folies, flessen en andere lichtdoorlatende objecten aan je lichtbron toe om deze te personaliseren of maak je lichtbron eens vast aan een paraplu of touw om andere vormen te maken. Ga je met letters aan de slag? Schrijf dan in spiegelbeeld of kies voor een symmetrische achtergrond en spiegel je foto in de nabewerking.
Om de lichttekening in het oog te laten springen, werk je het beste een donkere omgeving. Situaties met weinig licht kunnen een mooie stemming aan je beeld meegeven. Het is dan ook geen verrassing dat lightpainting vaak hand in hand gaat met avondfotografie, maar andere momenten van de dag kunnen zich ook goed lenen voor schrijven met licht. Door te fotograferen in het ‘blauwe uurtje’ of bij zonsopkomst en -ondergang geef je in combinatie met lightpainting een dromerig effect aan je beelden. Wanneer je dit combineert met water ontstaan er prachtige reflecties.
Tip - Begin je met lightpainting? Start dan eens met fotograferen in een donkere ruimte, zodat je de volledige controle hebt over omgevingsfactoren.
Ga je aan je een model aan je lightpainting foto toevoegen? Let er dan op dat het model goed stil blijft staan. De kleinste bewegingen kunnen bij een lange sluitertijd voor verlies aan scherpte zorgen. Zorg er daarnaast voor dat je het model goed belicht. Hiervoor kun je een (zak)lamp of (reportage)flitser gebruiken. Let er wel op dat je dit licht pas gebruikt kort voordat de sluiter dichtgaat. Het is ook belangrijk dat de lichtkunstenaar uit beeld is wanneer de flitser af gaat om zichtbaarheid op beeld te voorkomen. Wanneer je werkt met een model is het aan te raden meer mensen bij je proces te betrekken. Het is lastig om alleen de controle over het licht, het model, de camera én je lichtcreatie te hebben.
Tip - Wil je dat de lichtkunstenaar zelf niet op de foto te zien is? Laat diegene donkere kleding en handschoenen dragen. Het kan ook helpen de lichtbron van achteren af te plakken met tape, zodat er geen licht op de tekenaar valt.
Wat moet je doen om lichtsporen vast te leggen?
Aangezien je camera op een statief staat, kun je de beeldstabilisatie op je camera en lens uitschakelen.
Stel de ISO-waarde van je camera zo laag mogelijk in om te voorkomen dat het beeld overbelicht raakt en ruis ontstaat. Wij beginnen met een waarde 100. Bedenk hoe lang je bezig zult zijn met het tekenen van het lichtgevende patroon en stel de sluitertijd hiervoor in. Begin bijvoorbeeld met 15 seconden. Voor het diafragma kun je starten met een waarde rond de f/8, dan blijft het grootste gedeelte van je beeld scherp. Ben jij op zoek naar een look & feel met een andere scherptediepte? Kies dan voor een meer open diafragma.
Scherpstellen in het donker is vaak een uitdaging. Zorg er daarom voor dat je een lampje geeft aan degene die gaat tekenen of dat je zelf het onderwerp belicht met bijvoorbeeld een zaklamp. Gebruik autofocus om hierop scherp te stellen en zet vervolgens je instellingen weer op manual. Stel je liever handmatig scherp? Dan kan het handig zijn om de liveview functie van je camera te gebruiken. Wanneer je zelf met lightpainting aan de slag gaat, gebruik je spullen die je bij je hebt om scherp te stellen op de plek waar je straks gaat staan.
Maak een testfoto en pas waar nodig instellingen aan.
Dat is per effect en tekening verschillend. Probeer van tevoren eens uit hoe lang je erover doet om het figuur of woord te tekenen en stel je sluitertijd aan de hand daarvan in. Neem wel wat extra seconden voor en na het schilderen zodat je wat speling hebt.
Je kunt bij lightpainting fotografie met verschillende lenzen werken, afhankelijk van het effect dat je hiermee wilt creëren. Het is aan te bevelen om een groothoeklens te gebruiken, omdat je hiermee meer van je omgeving meeneemt in je foto. Je werkt bij lightpainting in omstandigheden met weinig licht. Let dus op het maximale diafragma van jouw lens. Vaak zul je werken met een diafragma van rond de f/8, maar in sommige omstandigheden kan een grotere diafragmaopening voordelen bieden.
De meeste camera’s bieden je de mogelijkheid de sluitertijd tot 30 seconden in te stellen. Heb je meer tijd nodig voor jouw creatie? Gebruik dan de Bulb-stand. Hierbij druk je de ontspanknop van je camera in totdat je klaar bent met schilderen. Werk je alleen? Gebruik dan een afstandsbediening.
Wil je zelf niet in het beeld te zien zijn? Draag dan donkere kleding en plak de achterkant van je lichtbron af. Zorg dat je camera niet beweegt. Probeer als lichttekenaar op dezelfde plek te gaan staan als waar je op scherp hebt gesteld. Zorg dat je model stil staat. Let er daarnaast op dat je genoeg ruimte in het frame over laat, zodat jouw lichtcreatie niet net buiten het beeld valt als je een stap te ver opzij zet. Achteraf is het makkelijker je afbeelding bij te snijden dan een stuk aan je afbeelding te plakken.
Wij laten je in de video hieronder samen met fotograaf Fabian Ruijgrok zien hoe je kunt schrijven met licht:
Meer fotografietips nodig?
Bekijk ook eens deze pagina's: