Het noorderlicht heeft iets magisch en veel fotografen reizen naar afgelegen gebieden om het spektakel vast te leggen. Maar wist je dat we hier soms ook het noorderlicht kunnen zien? We leggen je in deze blog uit hoe dit komt en geven je tips mee zodat je zo ontspannen mogelijk je eerste foto's van het noorderlicht kunt maken.
Het is belangrijk eerst wat te vertellen over hoe noorderlicht ontstaat. Je kunt namelijk dit magische fenomeen in de gaten houden en voorspellen. Hoe gaaf is dat! Het begint wanneer de zon een stroom geladen deeltjes de ruimte in stuurt. Dit heet zonnewind. Zo’n zonnewind doet er ongeveer één tot vier dagen over om de aarde te bereiken. Hier komt het in aanraking met het aardmagnetisch veld en worden de deeltjes afgebogen. Bij de Noord- en Zuidpool gebeurt dit versneld en daarnaast komen deze deeltjes in aanraking met zuurstof- en stikstofatomen. Zo ontstaat licht in verschillende kleuren wat we noorderlicht, zuiderlicht of aurora’s noemen. Het maakt dus niet uit of je naar het noordelijk of naar het zuidelijk halfrond gaat om dit lichtspektakel vast te leggen.
Je kunt het noorderlicht het beste zien van september tot april. Dan is het donker genoeg. Op de website poollicht kun je de aurora in de gaten houden en zien wat de KP-index is. De KP-index geeft de sterkte van het licht aan. Deze index gaat van 0-9, waarbij 0 voor nauwelijks activiteit staat en 9 voor extreme activiteit. De waarde en wat je te zien krijgt, is ook afhankelijk van waar je bent. Zo kun je bij KP-2 het noorderlicht zien in Noorwegen en Zweden en tussen KP-6 en KP-8 in Nederland. Een vereiste om het noorderlicht te zien is wel dat het heldere avond of nacht moet zijn.
Voordat we het gaan hebben over camera-instellingen, vertellen we graag wat je allemaal meeneemt als je op pad gaat om het noorderlicht te fotograferen. Een goede voorbereiding is het halve werk en het helpt jou om ontspannen op weg te gaan.
Met een goede systeem- of spiegelreflexcamera kom je een eind. Het liefst gebruik je een camera die een hoge ISO-waarde aankan met niet al te veel ruis. Het is ook verstandig om een goed statief, een draadontspanner en een lichtsterk objectief mee te nemen. Zorg dat je op het schermpje van je camera kan scherpstellen en dat het licht hiervan zo laag mogelijk is. Zo kunnen je ogen wennen aan het licht en heb je minder last van strooilicht. Nu we het toch over strooilicht hebben. Plak ook gelijk het rode schrijflampje af.
Het liefst neem je een objectief mee die lichtsterk en ook nog eens een groothoek is. Hiermee bedoelen we een groothoeklens van 24mm of breder. Waarom een groothoek? Dit komt omdat het noorderlicht zich breed uitstrekt over de hemel. Je wilt natuurlijk een zoveel mogelijk van het noorderlicht én de omgeving vastleggen. Over de lichtsterkte van het objectief kan je het beste zeggen: hoe meer, hoe beter! Je wilt namelijk zo veel mogelijk details hebben in je foto hebben. Het is daarnaast handig om een zonnekap te gebruiken. Hiermee kun je namelijk de bevriezing van je voorste lens voorkomen. Daarnaast is het verstandig om het (UV-)filter van je lens te halen, dit zorgt namelijk voor vignettering.
Een statief zorgt ervoor dat je ontspannen je foto kan maken en dat de kans op bewegingsonscherpte zo klein mogelijk is. Een zo hoog mogelijk statief heeft de voorkeur, omdat je naar boven fotografeert, maar dit ligt er helemaal aan waar je op dat moment bent en wat je zelf het mooiste vindt. Een tip van ons: neem isolatiebuis mee als je naar koude gebieden gaat, zodat je je statief gewoon met je handen kunt vastpakken.
Je kan natuurlijk op de ontspanknop van je camera drukken, maar ondanks dat hij op een statief staat, veroorzaakt dit trillingen die je foto’s bewogen maken. Dit zou natuurlijk heel jammer zijn. Daarom adviseren we om eens te kijken naar een afstandsbediening. Dit kan een draadontspanner zijn of een afstandsbediening op batterij. Let wel op dat batterijen sneller leeg gaan in koude omstandigheden. Extra batterijen (ook voor je camera) zijn dus een must have.
Is het noorderlicht fotograferen moeilijk? Nee hoor. Als je al hebt geoefend met avond- of nachtfotografie, kun je zo beginnen. We hebben een aantal handige tips voor je op een rijtje gezet die je kan gebruiken als leidraad.
We beginnen met de keuze of we in RAW of in JPEG gaan schieten. Om het noorderlicht te fotograferen, adviseren we om je foto’s in RAW te schieten. Dit geeft je namelijk de beste mogelijkheid om je foto in de post-productie te bewerken.
We hebben het al een beetje over ISO gehad. ISO is een instelling waarmee je tegen je camera zegt hoe lichtgevoelig je sensor mag zijn. Want hoe donkerder de omgeving, hoe lichtgevoeliger je sensor moet zijn. Dit is fijn, maar het brengt ook een nadeel met zich mee: er kan namelijk ruis ontstaan op je foto en dat willen we niet hebben. Je kunt daarom het beste je foto's in RAW schieten en in de nabewerking alle ruis weg te werken. Programma’s zoals Photoshop en Lightroom hebben geavanceerdere mogelijkheden om ruis uit je foto te halen, zonder dat de details verloren gaan.
Als je je camera nog niet lang hebt of je begint net met fotograferen dan is in handmatige instellingen schieten lastig en misschien wel een beetje eng. Geen zorgen, als je voordat je het noorderlicht gaat fotograferen elke avond oefent, dan heb je het zo onder controle. En dat is precies wat deze functie doet. Schieten in manueel betekent dat jij de controle hebt over hoeveel licht je wilt gebruiken in je foto’s. Je kan namelijk zelf je witbalans, ISO, focus en sluitertijd bepalen.
Witbalans is heel belangrijk als je gaat fotograferen. Als deze functie op automatisch staat dan kan het zijn dat je foto opeens veel geler of blauwer wordt. Om dat te voorkomen, adviseren we je om de witbalans in te stellen op daglicht of als je al wat verder gevorderd ben rond de 3500 en 4000 graden Kelvin. Zo voorkom je dat je foto’s te geel of te blauw worden.
Voor een goede foto is een sluitertijd van ongeveer 10-30 seconde voldoende. Hier valt nog wel mee te spelen. Ons advies is wel om niet langer dan 30 seconden te doen, want als je een langere sluitertijd gebruikt, heb je kans dat de foto in een groene waas veranderd. Let er wel op dat je ruisonderdrukking bij lange sluitertijd uit hebt staan. Dit zorgt namelijk voor zogenoemde 'hot-pixel'. Zie je dit bij de nabewerking alsnog? Dan zijn er genoeg mogelijkheden om deze uit je foto te halen, maar voorkomen is beter dan genezen.
Je diafragma kan je het beste in stellen met een zo’n laag mogelijke F-waarde. Hoe hoog ligt aan het objectief dat je meeneemt. Als je een diafragma kan zetten op F/2.8 zit je goed.
Natuurfotograaf én Kamera Express-ambassadeur Ines Goovaerts komt nog met een laatste handige tip voor je aan de slag gaat met het fotograferen van noorderlicht: stel handmatig scherp! "Indien je niet beschikt over een camera waarmee je via het lcd-schermpje kan scherpstellen, dien je dit handmatig te doen. In het donker kan je met de ontspanknop (of afstandsbediening) niet automatisch scherpstellen, waardoor je camera niet zal overgaan tot het nemen van een foto. Het is dus heel belangrijk dat je dit weet te omzeilen. Eerst en vooral schuif je de schakelaar op je objectief van AF naar MF. Vervolgens draai je de focusring van je objectief naar het ‘oneindig’ symbool voor het scherp fotograferen van het noorderlicht en zijn omgeving. Indien je camera over live view-modus beschikt, kun je deze inschakelen om het je gemakkelijker te maken de scherpstelling handmatig in te stellen, vooral als je de mogelijkheid hebt om in te zoomen op een specifiek deel van het beeld. Ten slotte loont het reeds een paar testopnamen te nemen om het resultaat te controleren op het lcd-scherm van je camera, vooraleer je overgaat tot bijvoorbeeld het maken van een timelapse. Zoom in op het beeld om te kijken of de sterren scherp zijn. Als dat niet het geval is, speel dan nog wat met de focusring tot je het gewenste resultaat hebt bereikt. Succes!"
Zo nu ben je klaar om het noorderlicht te fotograferen. Nog een laatste tip vanuit ons: vergeet niet te genieten. Het is zo mooi! Is het jou gelukt om het noorderlicht vast te leggen? Deel je betoverende foto's dan met ons via Instagram! Gebruik de #KameraExpress of tag Kamera Express in jouw bericht. Vergeet ons vooral ook niet te volgen voor de nodige inspiratie.
Meer lezen
Wil je nog meer inspiratie opdoen of nieuwe dingen leren? Bijk dan onze andere keuzehulp artikelen of inspiratieblogs.
Compositie kan je foto maken of breken. Ontdek onze belangrijkste tips
Fotograferen met tegenlicht kan moeilijk zijn, maar niet met deze tips.
Wat is bokeh en hoe creëer je het? Dat en meer lees je in dit artikel.
Wat is ISO, wat betekent het voor jouw foto’s en hoe stel je het in?