Frits van Eldik: een goede actiefoto vertelt het hele verhaal

Al jaren staat Canon-fotograaf Frits van Eldik hoog in de top van de Nederlandse autosportfotografie. Die positie heeft hij bereikt door de dingen consequent anders te doen dan zijn concurrenten. Zijn enorme ervaring helpt daarbij, maar ook zijn voorbereiding is minutieus. “Je kunt niet in het vliegtuig stappen en denken: ik zie het wel als ik er ben.”

Wie is Frits van Eldik? | Interview | Workshops | Apparatuur | Voorbeeldfoto's

Wie is Frits van Eldik?

Frits van Eldik_foto_richard verstegen

Frits van Eldik (1969) groeide op als zoon van een garagehouder die fotografie als hobby had. Meer met de paplepel ingieten dan dit kan niet. Zoals alle fotografen van zijn generatie zette hij zijn eerste stappen in de fotografie met analoge apparatuur. Hij fotografeerde rally’s en Paas- en Pinksterraces op Zandvoort en ging vervolgens voor een fotopersbureau werken. Zijn eerste Grand Prix fotografeerde hij in 1989. De laatste jaren legt hij zich ook toe op andere competities, zoals endurance races en de Moto GP.

Frits is Canon-ambassadeur en helpt Canon mee met de ontwikkeling van nieuwe producten. Zo wordt de joystick op de verticale grip van de Canon EOS 1DX Mark II bij Canon de 'Frits-button' genoemd. "De bediening van een camera moet horizontaal en verticaal gelijk zijn. Vandaar dat ik vond dat er een tweede joystick op de camera moest."


"Tijdens de 24 uur van Le Mans leef ik op adrenaline"

Inspiratie

Er is waarschijnlijk geen race die de Soestenaar niet heeft gefotografeerd. Dat begon al op jonge leeftijd, toen hij er met een camera en twee filmrolletjes op uit ging om rally’s en de Paas- en Pinksterraces op Zandvoort vast te leggen. “Op zaterdag, tijdens de trainingen, maakte ik mijn foto’s. Dan ging ik als de bliksem de filmpjes ontwikkelen en de foto’s afdrukken, zodat ik ze een dag later aan de coureurs kon verkopen.” Dit handeltje leidde ertoe dat hij op een gegeven moment door een persbureau gevraagd werd voor hen foto’s te maken en zo is het balletje gaan rollen. “Vanaf mijn 18e heb ik alleen maar auto’s gefotografeerd.”


 Soms moet het gelijk goed zijn

Vele Grand Prix en 24-uursraces over hele wereld later weet hij precies wat hij moet doen om met goede resultaten thuis te komen. Een gedegen voorbereiding is daarbij zeer belangrijk. Zo gebruikt Frits apps om te bepalen op welk tijdstip hij waar moet zijn om een mooie foto van een raceauto tijdens zonsondergang te maken. “Mijn favoriete race is de 24 uur van Le Mans. De momenten van zonsopkomst en ondergang waarbij je een mooie foto kunt maken, duren maar vier minuten.” Dan moet je dus wel op de goede plek staan, want een ronde op Le Mans duurt zo'n 4 minuten. Frits: “Als ik daar voor BMW sta, dan komt die auto maar één keer voorbij. Het moet dus gelijk goed zijn. Ik krijg die race geen tweede kans voor die bepaalde foto van een BMW.” Inmiddels kent hij alle wegen binnen het circuit uit zijn hoofd en weet hij waar hij moet zijn voor een treffende foto. Hij hoeft niet te lopen: “Gelukkig heb ik een scootertje van Yamaha tot mijn beschikking.”

Een actiefoto moet ook actie uitstralen. “Je kunt een racende auto op 1/1000ste seconde fotograferen, maar dan is het net of hij geparkeerd staat. Ik fotografeer met een langere sluitertijd, bijvoorbeeld een 80ste seconde en trek de camera mee. Nou kennen meer collega’s dat trucje, dus ik gebruik een nog tragere sluitertijd, een 15e seconde bijvoorbeeld. Zo probeer je altijd net wat anders te doen dan de anderen.” Frits noemt het ‘verbeteren van de werkelijkheid’. “Ik geef de auto nog meer snelheid mee dan hij al heeft.”


Tijdmanagement is ook belangrijk. De realiteit is dat opdrachtgevers minder willen betalen dan vroeger. Het gevolg is dat Frits vaak voor meerdere opdrachtgevers tegelijk fotografeert en dan is tijd schaars. Maar omdat hij al zo lang meeloopt in het wereldje, heeft hij goede contacten. En dat helpt. “Ik vraag bij Red Bull van tevoren hoe laat Max Verstappen gaat rijden. Dan weet ik dat ik tijd heb om andere dingen te doen. Mijn ‘collega’s’ die dit niet weten staan al om half negen te wachten bij de pitbox tot Max naar buiten rijdt. Ik kom dan tegen half tien pas aan, een paar minuten voor Max de pitsbox uitrijdt.”


"Ik geef auto's op de foto nog meer snelheid dan ze al hebben"

Compleet beeld

De klassieke racecircuits zijn favoriet bij Frits. Niet vanwege de nostalgie, maar omdat ze karakter hebben. “In mijn vakgebied is het niet alleen belangrijk dat je foto’s actie en dynamiek uitstralen, maar dat je ook kunt zien waar een foto gemaakt is. De kijker moet kunnen zien dat dit Monza is, en dat Zandvoort. Le Mans en Suzuka (Japan) zijn ook prachtige circuits; niet alleen de baan, maar alles er omheen.” Om die reden heeft hij niets met modernere circuits. Misprijzend: “Het zijn bakken beton die ze ergens neergooien. Daarna gaan ze pas kijken hoe ze het een beetje leuk aan kunnen kleden.”

Hoewel Frits als autosportfotograaf door het leven gaat, vindt hij dat de term een te beperkt beeld geeft van zijn werk. Hij is ook portretfotograaf en landschapsfotograaf: “Ik fotografeer niet alleen snelle auto’s, maar ook coureurs en zangers, acteurs die tijdens zo’n weekend altijd rondlopen in de paddock. En wat ik net zei: een foto van een race is wat mij betreft pas compleet als hij het hele verhaal vertelt. Daar hoort dus ook bij wáár je die foto maakte.”

In Monaco, dat onderaan een heuvel ligt, is Frits wel eens helemaal naar boven gereden om de Grand Prix van bovenaf te fotograferen. Hij had van tevoren helemaal uitgedokterd wanneer hij er moest zijn, hoe hij er moest komen, waar hij precies moest gaan staan om het mooiste beeld te krijgen. Ook onderzocht hij welk objectief hij nodig had en tenslotte hoe hij het snelst weer beneden kon zijn. Hij kon het zich immers niet veroorloven om belangrijke momenten te missen, of erger nog: om de ontknoping van de race. Met een glimlach: “Je kunt wel wat risico nemen, maar je moet het niet te gek maken.”


Tips

Wil je zelf aan de slag met autosportfotografie, lees dan deze tips van Frits van Eldik

  • Leer lopen voor je gaat rennen. “Als je een race gaat fotograferen, zorg er dan voor dat je jouw apparatuur kent en deze blindelings kunt bedienen. Het beslissende moment is voorbij voor je het weet.”
  • Doe wat anderen niet doen. “Iedereen kan foto’s maken met zijn of haar camera op de sportstand, maar dan maak je ook dezelfde foto’s als iedereen. Als je iets wil verdienen met je werk, moet je maken wat niemand anders maakt. Vergeet die sportstand.”
  • Gebruik een monopod. “Ten eerste omdat het een stuk minder vermoeiend is als je je camera met een zware lens ergens neer kunt zetten en ten tweede vanwege de stabiliteit natuurlijk.”
  • Voor wie er zijn brood mee wil verdienen: vind meerdere opdrachtgevers. “Als ik voor een race naar Australië moet, kost me dat al met al 4500 euro. Dat wil ik graag terugverdienen en als het even kan, wil ik er ook nog iets aan overhouden. Dat lukt beter met meerdere opdrachtgevers.”
  • Blijf origineel: “Voor ik naar een wedstrijd afreis, kijk ik eerst wat ik de vorige keer gefotografeerd heb. Dan weet ik waar ik niet mee thuis hoef te komen.”

Apparatuur

Frits van Eldik fotografeert uitsluitend met apparatuur van Canon, het merk waarvan hij ambassadeur is. Hij heeft altijd drie camera's bij zich: twee stuks Canon EOS 1Dx Mark II en de nieuwe Canon EOS R. "Voor autosport is de EOS 1Dx Mk II onovertroffen. En de betrouwbaarheid is super. Hij heeft me nog nooit in de steek gelaten."

Het liefst gebruikt Frits prime-objectieven. Afhankelijk van de plek waar hij heen gaat, neemt hij het liefst de belangrijkste prime-objectieven van de Canon L-serie mee: de EF 14mm F/2.8 L, de EF 24mm F/1.4 L, de EF 35mm F/1.4 L, de EF 50mm F/1.2 L en natuurlijk de 85mm F/1.4 L. Tenslotte ontbreekt de EF 400mm F/2.8 L niet. Als de reisafstand te overzien is, Le Mans in Noord-Frankrijk bijvoorbeeld, gaat dat allemaal mee. Maar als hij met een vliegtuig reist, zijn het meestal zoomlenzen: natuurlijk de 24-70mm F/2.8 L en de 70-200mm F/2.8 L IS III. "Die nemen niet zoveel ruimte in." Teleconverters completeren zijn uitrusting.

Canon EOS 1DX MARK II

De Canon EOS 1DX mark II spiegelreflexcamera is ontworpen voor professionele fotograaf. De robuuste body van magnesiumlegering (met Frits-button) kan tegen een stootje en is stof- en spatwaterdicht. Met een snelheid van 16,6 fps legt hij alle actie feilloos vast. De camera is altijd online, zodat beelden meteen verstuurd kunnen worden.

De 20,2 Megapixel Full Frame CMOS-sensor zorgt, samen met de topkwaliteit L-objectieven van Canon, voor haarscherpe beelden, ook bij hoge ISO.


Bekijk de Canon EOS 1DX MARK II

Canon EOS R

De Canon EOS R is de eerste spiegelloze full frame camera van Canon. Fotografeer en film de mooiste details dankzij de innovatie technologie in deze nieuwe systeemcamera. De nieuwe R-vatting heeft meer contactpunten voor supersnelle communicatie met het objectief. Dit zorgt onder meer voor een zeer snelle AF.

Dankzij een innovatieve adapter kun je jouw EF-lenzen ook op de EOS R gebruiken; ze krijgen er zelfs een functiering bij, bijvoorbeeld om het diafragma in te stellen.


Bekijk de Canon EOS R

Voorbeeldfoto’s

Benieuwd naar meer werk van Frits van Eldik? Hieronder foto's die hij maakte met zijn Canon-apparatuur.