Polarisatiefilters

Wat is een polarisatiefilter?

Een polarisatiefilter is een type filter dat licht alleen doorlaat indien het een specifieke richting heeft. Door het slechts vanuit een bepaalde richting toe te laten kunnen kleuren in jouw foto’s veel scherper worden gemaakt en het ongewenste effect van reflecties verwijderd worden. In het verleden werd er bij analoge camera’s nog gebruik gemaakt van een lineair polarisatiefilter, maar met de komst van de digitale camera wordt nu het circulaire polarisatiefilter gebruikt. Het filter is opgebouwd uit twee ringen: een om via schroefdraad vast te maken aan de camera en een tweede om de sterkte van het effect te bepalen. Doordat niet al het licht door wordt gelaten verlies je dus ook een deel van het licht. Met een langere sluitertijd, groter diafragma of hogere ISO waarde kun je de belichting gelukkig weer bijstellen.

Hoe werkt een polarisatiefilter

Met de voorste ring van een polarisatiefilter kun je het effect van het filter bijstellen. Belangrijk hierbij is om te weten hoe het filter te werk gaat. Licht heeft altijd een richting, normaal gesproken is dit rechtdoor. Indien licht wordt weerkaatst op bijvoorbeeld water of een object dan verandert de richting. Het filter speelt hierop in door het licht slechts uit en bepaalde richting naar binnen te laten. Door met de ring de richting te wijzigen verandert dus ook het effect. Bij een ander camerastandpunt kan via de draairing de werking eenvoudig worden bijgesteld. Naast alle functionaliteiten biedt het ook een bescherming voor het objectief.

Gebruik bij blauwe lucht

Een veelgebruikte mogelijkheid om met een polarisatiefilter te werk te gaan is tijdens het fotograferen van blauwe lucht met eventueel wolkenvelden. Door het filter toe te passen verandert het contrast in de lucht en krijgt de blauwe lucht een feller en donkerder karakter, wolken worden daarentegen juist witter. Deze verandering is het meest effectief als de camera met een hoek van 90 graden van de zon staat, de zon staat dus links of rechts van de camera.

Polarisatiefilter tegen reflecties

Polarisatiefilters hebben een effectieve werking tegen reflecties op verschillende objecten. Het filter kan de reflectie namelijk tegengaan door het licht alleen vanuit een bepaalde hoek toe te laten. Deze functionaliteit is zeer welkom wanneer je een foto maakt van een gebouw met glas, objecten onder een glasplaat en het onderwaterleven. In het water van een zee of meer ontstaat vaak een reflectie vanuit de lucht, soms is dit heel mooi, maar op andere momenten toon je liever wat zich onder het wateroppervlak afspeelt. Door het filter kun je zowel vissen als onderwaterplanten in beeld brengen. Het beste effect krijg je hierbij wanneer er vanuit een hoek van 45 graden op het wateroppervlak gefotografeerd wordt.

Kleurrijke natuurbeelden

Niet alleen de toepassing op water kan beelden veel dieper en intenser maken, maar ook in natte natuurgebieden. De jungle waarin de bladeren van bomen en het grondoppervlak vochtig zijn krijgt door de toepassing van het filter veel meer kleur. Zwak groen wordt helder en intens, en lichtbruine bomen worden donker. Het gebruik in bosgebieden zoals het tropische regenwoud of mangrove krijgt hiermee kleurrijke resultaten.

Wanneer gebruik je geen polarisatiefilter

Er zijn ook situaties en type fotografie waarvoor het gebruik van een polarisatiefilter minder geschikt is. Wanneer je gebruik maakt van een groothoeklens dan wordt het effect van vignette (donkere plekken) met het filter vergroot en ontstaan er dus meer vlekken in beeld. Bij opnames met een volledig grijs wolkendek is het effect nauwelijks zichtbaar. In sommige situaties is reflectie juist gewenst en is het niet nodig om van het filter gebruik te maken. Handig is om hiermee te experimenteren en te kijken welk effect je beter bevalt.

Keuze voor een polarisatiefilter

Bij de aanschaf voor een filter dien je er rekening mee te houden dat het formaat aansluit bij dat van het objectief of camera. Maak altijd de afweging voor welke objectieven je het filter gaat gebruiken. Met een verloopring is het mogelijk om een polarisatiefilter te monteren aan een objectief met een ander formaat. B+W, Hoya en Rodenstock bieden zowel hoogwaardige filters aan in de hogere prijsklasse als betaalbare modellen voor mensen met een lager budget.