De schoonheid van het naakte menselijk lichaam vastleggen is een bijzondere uitdaging voor iedere fotograaf. De pose van het model en het gebruik van licht en schaduw kunnen een naaktfoto maken of breken. Het bekende Arnhemse fotografenduo Hans Toonen en Hans Wientjens vertelt u op deze pagina over hun werk en aanpak. Ze hebben het niet alleen over techniek, ook de net zo belangrijke omgang met het model bij naaktfotografie komt aan bod.
Wie zijn Toonen en Wientjens? | Interview met Toonen en Wientjens | Tips van Toonen en Wientjens | De apparatuur van Toonen en Wientjens
Het was de kroeg waar Toonen en Wientjens elkaar voor het eerst ontmoetten. Toonen: ‘Het bleek dat onze artistieke ideeën aardig overeen kwamen. Onze samenwerking is ooit gestart met het ontwerpen van (deels getekende) platenhoezen.’ De hoes van de legendarische Doe Maar-elpee 4US is bijvoorbeeld van de hand van het duo.
‘Daarna ging het snel met de opdrachten. We wilden vooral mooie dingen creëren. Fotografie vonden we in die tijd een interessant medium waarin we dat goed kwijt konden en waarmee je relatief snel beeld kon maken.’ Geen van beiden heeft een fotografie-opleiding gevolgd. Ze hebben zichzelf opgeleid, in een tijd dat er nog geen Youtube-video’s waren die je stap voor stap op weg hielpen naar betere fotografie. ‘We zijn opgegroeid in het analoge tijdperk. Dat was wel romantischer dan digitaal, maar tegelijkertijd ook spannender en uitdagender. Je moet wel goed weten wat je doet qua beeld en techniek, vóórdat je die knop indrukt.’ Het resultaat kon immers niet meteen op een beeldscherm(pje) gecontroleerd worden.Meer weten over Toonen en Wientjens? Neem dan een kijkje op hun website, Instagram of ga naar hun website The New Photoschool.
Ze zijn het bekendst om hun naaktfotografie voor Playboy. Op heel wat covers van de Nederlandse editie - en natuurlijk binnenin - prijken hun foto’s. Uitdagend, prikkelend, maar altijd stijlvol: dat is hun handelsmerk. Ze maken naar eigen zeggen naaktfoto’s die vrouwen ook mooi vinden. In dit interview vertellen ze over hun werkwijze en geven ze hun visie op dit genre in de modelfotografie.
Om meteen maar een mogelijk misverstand uit de wereld te helpen: naaktfotografie is iets anders dan glamourfotografie. ‘Naakt en glamour zijn naar onze mening twee wezenlijk verschillende disciplines,’ zegt Wientjens. ‘Bij glamour wordt een heel mooi en doorgaans geperfectioneerd beeld van iemand weergegeven. Dat kán erotisch zijn. Bij naakt – het woord zegt het al – is het uitgangspunt écht bloot en mogelijk ook erotisch. Of het beeld al dan niet geperfectioneerd wordt is een ander punt.’'
Voor het tweetal is er geen groot onderscheid tussen naakt en esthetisch of artistiek naakt. Wientjens: ‘Een foto voor Playboy ziet er doorgaans anders uit dan een artistieke naaktfoto, omdat in een Playboy-shoot het verleidingsaspect en sensualiteit een rol spelen; kijken naar een mooie vrouw. Op een andere manier gefotografeerd kan naakt echter ook kunstwaarde krijgen, zelfs als de foto expliciet is. In beide gevallen kun je het naar ons idee over een esthetische naaktfoto hebben.’
‘Toonen: ‘Bij ons moet een naaktfoto ongeacht de stijl en het thema altijd classy en stijlvol zijn. We fotograferen vrouwen niet als lustobject. Misschien is het daarom dat ook vrouwen onze naaktfoto’s mooi vinden.’ Vaak vinden mensen de belichting, die Wientjens steevast voor zijn rekening neemt, erg mooi. ‘Wij houden van driedimensionaal beeld,’ legt laatstgenoemde uit. ‘Licht en schaduw zijn in onze foto's even belangrijk.’
Licht
Belichting is natuurlijk heel belangrijk bij naaktfotografie. Toonen: ‘We fotograferen afwisselend met studiolicht, natuurlijk licht of een combinatie,’ aldus Toonen. ‘Het is afhankelijk van de opdracht. Maar we zijn niet afhankelijk van kunstlicht, ook niet bij naaktfotografie. Met daglicht kun je echt prachtige foto’s maken, als je het licht maar goed gebruikt. Een kwestie van kijken. Let op vormen en mooie schaduwen. En dat geldt niet alleen voor naaktfotografie.’
‘Wij zijn niet bang voor schaduw,' vervolgt Wientjens: ‘Het maakt een beeld spannender omdat je brein de niet-uitgelichte delen kan invullen. Net als dineren bij kaarslicht een andere sfeer heeft dan onder de tl-verlichting bij McDonald’s.’ Wie zelf met naaktfotografie wil beginnen, moet met licht niet te ingewikkeld doen, zeker niet in het begin, adviseren Toonen en Wientjens. ‘Begin met één lamp of lichtbron, dan zie je wat je doet,’ zegt Wientjens. ‘Direct meer lichtbronnen gebruiken schept verwarring. Less is more, ook voor ons: wij maken de meeste foto’s met een en soms twee lichtbronnen. En nogmaals: wat je niet ziet, prikkelt de fantasie.’
Op een andere manier gefotografeerd kan naakt ook kunstwaarde krijgen, zelfs als de foto expliciet is
Respect
'Communicatie met het model is heel belangrijk,’ zegt Toonen. ‘Wees duidelijk, maar ga niet te dicht bij haar staan. Behandel haar met respect en ben vooral niet handtastelijk als je tenminste nog eens een goede foto wilt maken en geen slechte naam wilt hebben.’ Nog steeds horen ze verhalen van modellen die te maken krijgen met ‘foute would-be fotografen’ die gouden carrières beloven, of tot laat in de avond doorgaan met fotograferen en dan zeggen: je kunt wel blijven slapen. Wientjens: ‘Sommige modellen tuinen er helaas nog steeds in. Ze denken dat het erbij hoort als je meer opdrachten wilt krijgen. Niet dus.’
Bij een shoot geeft de fotograaf in de regel aanwijzingen aan het model over de houding die zij (of hij) aan moet nemen. 'Maak het niet te ingewikkeld,' raadt Toonen beginners aan. ‘Ga voor stijlvolle, natuurlijke poses. Loop je vast, laat het model dan een pose maken die zij gaaf vindt. Dat is leuk voor haar en het kan jou ook weer op nieuwe ideeën brengen.’ Varieer ook met camerastandpunten. ‘In plaats van te zoomen,’ verduidelijkt Wientjens. ‘Ga door je knieën of ga juist wat hoger staan. Zet een paar passen naar links of rechts, naar voor of naar achteren.’
Samenwerking met een visagist of stilist is ook aan te raden. ‘Dan start je meteen goed. En het is ook een extra paar ogen tijdens de shoot,’ aldus Toonen. 'Een visagist let op heel andere zaken dan de fotograaf en dat moet je niet onderschatten. Vaak zijn het de details die een foto niet goed, maar heel goed maken.'
Wilt u zelf ook aan de slag met naaktfotografie? Hier vindt u de tips van Toonen en Wientjens in het kort op een rijtje.
'Wij hebben geen koffers vol camera's en objectieven,' zegt Toonen. 'Wij fotograferen met een Canon EOS 5D mark IV en de Canon EF 85mm F/1.4. Voor onze studioverlichting vertrouwen wij al jaren op Broncolor.'
Canon EOS 5D Mark IV Body
Full frame spiegelreflexcamera van wereldklasse.
Canon EF 85mm F/1.4L IS USM
Lichtsterk objectief met zeer hoogwaardig glaswerk.
Broncolor Siros 800S WiFi
Studiolamp met flitsfunctie en constante kleur- en lichtkwaliteit.