De eerste foto werd ruim tweehonderd jaar geleden geschoten. In 1816 legde de Franse uitvinder Joseph Niépce het uitzicht vanuit zijn werkkamer in de Bourgogne vast door licht ruim acht uur lang op een bitumen achterwand in een camera obscura te laten schijnen. In ruim twee eeuwen is er een hoop gebeurd – meer daarover lees je in de geschiedenis van analoge fotografie. In dit artikel plaatsen we de focus op de ontwikkeling van digitale camera’s voor enthousiaste en professionele beeldmakers in de afgelopen 25 jaar.
De eerste gebruiksvriendelijke digitale camera's | Digitale spiegelreflexcamera's | Systeemcamera's | Analoog maakt comeback | What's next?
Onze tijdlijn begint halverwege de jaren 90, een aantal jaar nadat de eerste digitale camera’s voor consumenten zoals we die nu kennen op de markt verschenen. De camera’s hadden een kleine doelgroep, waren te duur en de fotokwaliteit was niet om over naar huis te schrijven. Het commerciële succes bleef uit.
De eerste toegankelijke en gebruiksvriendelijke camera’s verschenen halverwege het decennium. Apple lanceerde in 1994 met de QuickTake 100 de eerste digitale camera voor onder de $1000. De camera was in staat acht foto’s met een resolutie van 640 x 480 op te slaan. Van foto’s direct terugkijken of individuele beelden verwijderen was nog geen sprake. Een jaar later kwam hier echter verandering in met de Casio QV-10, de eerste camera met LCD-scherm dat gebruikt kon werken voor het maken en terugkijken van foto’s. Apple volgde de QuickTake 100 op met de 150 (1995) en 200 (1996), waarna CEO Steve Jobs besloot de fotografietak van het techbedrijf te beëindigen.
Apple QuickTake 100 (1994)
Casio QV-10 (1995)
De digitalisering vindt ook plaats bij Single-Lens Reflex (SLR) camera’s, beter bekend als spiegelreflexcamera’s. Na enkele experimenten betreden rond de eeuwwisseling verschillende gevestigde cameramerken de markt met digitale spiegelreflexcamera’s die al meer lijken op die van vandaag de dag.
Introductie:
juni 1999
De eerste praktische DSLR voor een relatief betaalbare prijs (introductieprijs $4999). De camera bracht gebruiksgemak voor de professionals. De D1 werkte met een snelle autofocus waar sport- en nieuwsfotografen prima mee uit de voeten konden.
Introductie:
januari 2000
Fujifilm nam de body van de analoge Nikon F60 en voegde er zijn eigen digitale sausje aan toe, met een van de eerste DSLR’s voor normale gebruikers als gevolg. De Super CCD-sensor van 3,1 megapixel leverde door interpolatie 6,2 megapixel foto's op, wat de camera uniek maakte.
Eind jaren 90 verschenen ook al digitale spiegelreflexcamera’s van Canon op de markt. De eerste paar werden echter ontwikkeld door Kodak op basis van analoge Canon-camera’s. In mei 2000 verschijnt de eerste échte DSLR van Canon. Met de EOS D30 ontwikkelde Canon een camera voor de enhousiastelingen. Pas ruim een jaar later verscheen het vlaggenschip, de EOS 1D, gericht op professionele fotografen.
Introductie:
november 2002
De eerste full frame digitale spiegelreflexcamera van Canon verscheen een jaar na de 1D. De CCD-cropsensor werd vervangen door full frame CMOS-sensor met beduidend meer pixels: 11,1 ipv 4,1 megapixel. De grotere sensor gaf professionele fotograferen meer dynamisch bereik en betere lichtgevoeligheid.
Introductie:
september 2003
De eerste betaalbare DSLR voor beginnende beeldmakers met een introductieprijs van €1199 inclusief 18-55mm kitlens. Een digitale camera voor het grote publiek, van beginnende enthousiastelingen tot ervaren fotografen die hun eerste digitale camera kopen. Het begin van een lange reeks; inmiddels zijn we bij de 850D
Inmiddels is de systeemcamera niet meer weg te denken, maar nog niet eens zo heel lang geleden waren spiegelloze camera’s geen gemeengoed. In 2004 verscheen de Epson R-D1, de eerste digitale meetzoekercamera zonder spiegel. Omdat deze camera geen digitale live-weergave gaf van het beeld was dit nog geen systeemcamera zoals we die nu kennen. Met de Sony Cybershot DSC-R1 en de Sigma DP-1 waren er al spiegelloze compactcamera’s met APS-C-sensors en digitale live view op de markt, maar deze camera’s beschikten weer niet over verwisselbare lenzen. Pas in 2008 werd de eerste echte systeemcamera geboren.
Introductie: september 2008
De eerste systeemcamera met verwisselbare lenzen. Geen spiegel, geen optische zoeker en minder complexe mechanische onderdelen resulteerden in een beduidend kleiner formaat en lichter gewicht.
Een veelgehoord minpunt in de eerste jaren van de systeemcamera’s was de vertraging en de kwaliteit van de beeldweergave van de digitale zoeker. Ook de snelheid van de autofocus met contrastdetectie bleef achter bij de fasedetectie van de spiegelreflexcamera’s. Omdat dat nu bijna alle systeemcamera’s nu ook uitgerust zijn met fasedetectie is dit punt nagenoeg verleden tijd.
Een jaar na Panasonic kwam Olympus met zijn eerste Micro Four Thirds camera’s, de EP-1. Sony gooide het over een andere boeg en introduceerde zijn eigen systeem voor spiegelloze camera’s met de NEX-serie. In mei 2010 verschenen de NEX-3 en NEX-5, met uitstekende specificaties als een 14,2 megapixel sensor, ISO-waardes tot 12800 en het schieten van 7 beelden per seconde. Met de NEX-5 kon je zelfs in Full HD video opnemen. Het bleek een mooie opmaat naar de uiterste succesvolle Alpha-serie. De introductie van de Sony A7 en A7R in oktober 2013 kunnen we terugblikkend wel bestempelen als een mijlpaal in fotografieland. Tot die tijd waren systeemcamera’s voornamelijk uitgerust met APS-C of MFT-sensors. Sony veranderde dit voorgoed met de full frame A7 en A7R, met respectievelijk maar liefst 24,3 en 36,4 megapixel.
Introductie: oktober 2013
Het moment waarop spiegelreflexcamera’s serieuze concurrentie kregen van hun spiegelloze tegenhanger. De A7 is volgestopt met unieke features en weet de verwachtingen volledig waar te maken.
Canon en Nikon konden niet achter blijven. Hoewel beide merken gedurende de jaren ’10 met wisselend succes pogingen ondernemen op de systeemmarkt, gaan ze pas in 2018 serieus de concurrentiestrijd met Sony’s full frame camera’s aan.
Introductie:
augustus 2018
De eerste camera met Nikon’s nieuwe Z-mount. De camera is gericht op de professionele fotografen die de overstap willen maken. Aan snelheid geen gebruik dankzij het gebruik van een high-end XQD-geheugenkaart.
Introductie:
oktober 2018
De eerste full frame systeemcamera van Canon en het begin van Canon’s RF-systeem. De camera was uitgerust met innovatieve technologie, waaronder een 31,7 megapixel CMOS-sensor.
De systeemcamera had een aanloopperiode, maar inmiddels zijn de camera's zo goed doorontwikkeld dat de prestatieverschillen met de spiegelreflex zijn te verwaarlozen. Dat betekent dat het niet langer meer vanzelfsprekend is om als professionele of veeleisende beeldmaker voor een spiegelreflexcamera te kiezen. En dat blijkt ook wel uit jullie keuzes. De afgelopen jaren steeg het aantal verkochte spiegelloze camera’s in verhouding tot de DSLR namelijk in een rap tempo. In 2019 bereikten we het kantelpunt en gingen er bij ons voor het eerst meer camera's zonder spiegel dan met over de toonbank. De verschuiving is ingezet en het einde lijkt nog niet in zicht. De verhouding ligt dit jaar tot nu toe zelfs al op tweederde systeemcamera.
Wereldwijd gezien werden in 2020 voor het eerst meer systeemcamera's dan spiegelreflexcamera's verkocht, namelijk 55%. Dat blijkt uit de cijfers van CIPA (Camera and Imaging Products Association).
'Oude meuk' is weer helemaal hip; zo ook bij camera's. Onder de puristen is de analoge camera een gewild item. Dit is goed te zien aan de populariteit van polaroidcamera's. Foto maken en direct een papieren resultaat met dat kenmerkende witte randje eromheen. Een charme die vele fotografen aanspreekt. Misschien wist je het niet, maar polaroidcamera's worden nog altijd ontwikkeld en uitgebracht. Meer lees je in ons stuk over polaroids.
Camera’s zijn krachtiger, sneller, lichter en gebruiksvriendelijker dan ooit. What’s next? Nog meer megapixels? Betere sensors? Of misschien wel een radicaal ander idee? Zelf fotograferende camera’s misschien? Who knows! Wij laten ons graag verrassen door de knappe koppen van de cameramerken.